A illa dos pingüíns e as mensaxes pendentes

Hai cousa dun mes, instalei no móbil unha aplicación que me recompensa por non entrar nela. É unha especie de xogo que consiste en xestionar unha illa habitada por pingüíns. Ten música relaxante, todo é azul ou branco nos gráficos... Podería ser a sala de espera dun gabinete de psicoloxía. De feito, supostamente, o xogo axuda a combater a ansiedade. Visito a illa tres ou catro veces ao día. A súa existencia na pantalla reconcíliame co meu teléfono, axúdame a convivir con el afastándoo de min. Alí estamos só os pingüíns (azuis, adelaida, reais...) e mais eu.

Se entro en Instagram, WhatsApp ou Gmail, en cambio, o meu móbil convértese nunha especie de ventá á rúa. E hai ruído, moito ruído. Alguén podería aconsellar: marcha das redes sociais, toma un respiro. Pero o problema non é ese. A diario, deixo varias mensaxes sen ler, a maioría das veces nin as abro. Son cousas que me envían amigxs. Pode ser un correo de traballo, unha proposta que me faga ilusión, ou simplemente un “ei! que tal todo?”, alguén que envía unha foto lembrando unha viaxe, persoas que se interesan por saber como estou, xente que me bota de menos. A correspondencia é constante. A obriga de contestar, tamén.

Hai persoas coas que me escribo todos os días durante todo o día. Por suposto, sigo preferindo velas, tomar o sol xuntos e fixarme en se lle brillan os ollos, reparar nun xesto novo, pero cando iso non é posible, o móbil funciona coma un fío, como aqueles teléfonos feitos con dous vasos de plástico que nunca funcionaban, pero que eran a proba de que non estabamos xogando sós. Hai alguén do outro lado. O problema son os nós no cable, o barullo, as dinámicas ás que nos conduciu a mensaxería instantánea. As redes sociais dannos a oportunidade de comunicarnos constantemente, porén, esa oportunidade converteuse aos poucos nunha obriga. Para demostrarmos cariño, interese xenuíno pola xente á que queremos, debemos escribirlles, manter conversas que duren o estipulado para non parecermos duros, fríos. Modificáronse os ritos, os convenios que rexen as nosas relacións cos demais.

A ansiedade social non afecta xa unicamente a aqueles que se senten incómodos en lugares ateigados de xente —na rúa, nunha clase—, senón que vai connosco aló onde esteamos: pegada á pel no peto dos pantalóns ou agarrada da man. Sentímonos na necesidade constante de responderlles aos outros, de render contas sobre o noso estado de ánimo. O meu móbil sabe máis sobre min ca eu mesmo, obrígame á autodiagnose.

Créase ademais a sensación de que ofenderemos aos demais se gardamos silencio. Vivimos na tensión que produce o medo a estar actuando mal ou non o suficientemente ben cando escollemos ou precisamos desaparecer. Somos menos eficientes que aqueles que nos escriben? Querémolos menos ou peor? As notificacións brillan culpables coma pantasmas, nunca marchan. De feito, son as novas pantasmas: un recordatorio que está aí para atormentarnos, algo que regresará unha e outra vez dende o pasado ata que o resolvamos. A sensación é que nunca estamos sós: para ben e para mal. Cargamos coa culpa e co balbordo.

Avancei o suficiente no xogo dos pingüíns como para construír algúns obxectos e colocalos pola illa. O primeiro que decidín mercar cos puntos que gañei foi unha caixa pública de correos. É vermella e, cada certo tempo, tuse postais e sobres pechados pola boca. Outras veces, ábrese a porta pequeniña que ten na barriga e sae de alí un pingüín. Imaxino que el contesta por min as mensaxes pendentes. Que lle di á xente á que aínda non respondín que teña paciencia, que agora vou. O pingüín envía cartas nas que conta que estou ben pero preciso tempo. Pide calma. E ás veces, en días coma hoxe, mesmo ten vagar para deixarme a min unha notiña onde pon: “confía nos demais”. E non pasa sempre, pero nalgunhas ocasión faise o silencio e confío.