Este blog es el espacio de opinión y reflexión de elDiario.es en Galicia.
Tristes nenos homes
Non lembro prestarlle especial atención aos brazos dos meus compañeiros de instituto. Tampouco aos dos rapaces dos que me fun namorando ao longo dos anos. Nunca reparei demasiado nin sequera nos meus propios brazos. Na curva das súas formas, na súa firmeza tépeda. Moito antes, acode á miña memoria o bíceps de miña nai: duro, redondo, sen tatuaxes nin intención estética, hai xa máis de quince anos. Naquela época, ela limpaba e arrombaba as cazolas pesadas da maquinaria dun obradoiro de repostería polas tardes e cargaba co corpo dunha muller —da cama á ducha e da ducha á butaca— polas mañás. Imaxino que a práctica e o sacrificio a conducirían a certa facilidade, a facer seu o peso dos demais. Lémbroa sorrinte, contraendo os músculos e poñendo posturas ata facernos rir. Miña nai: a obreira forzuda.
Crin durante anos que un bíceps que medra era como un globo aerostático, como pan que leveda, como flotador que se incha. Agora sei que —salvo no xogo, cando o corpo aínda se permite medrar sen expectativas— un músculo precisa romperse mil veces para aparecer. A súa forma seméllase moito máis aos bordos dun suco aberto na terra. Respira ese mesmo esforzo.
Miña nai agárrase do meu brazo cando saímos pasear. “Xa se nota o ximnasio”, di divertida. E aperta xusto aí, onde se intúe tímido o froito do meu empeño. Sorrío con ela, pero o orgullo que sinto dura pouco, desínchase aseteado a mil bandas. Sei que o que me move a adestrar de novo non son sempre a saúde ou o pracer, senón a esixencia: a necesidade punzante de que os demais me vexan forte, suficiente, aceptable nas fotos, nos encontros, en fronte da mirada interesada dos descoñecidos.
O algoritmo de Instagram ensíname a diario libros, cans, comida italiana e os perfís de centos de homes moito máis guapos ca min. Ensíname sobre todo os seus torsos perfectos e, de cando en vez, as súas rutinas. Instagram, TikTok, X, calquera app baseada no scroll infinito das máquinas comecartos esfórzase por amosarme vidas supostamente mellores que a miña, dítame silandeiras pautas de “crecemento persoal” en apenas trinta segundos. No centro de todo, inamovible, o culto ao corpo. E moi pegada a esas peles tirantes e aos músculos que medran debaixo, percíbese constante unha soidade difícil de distinguir entre tanta imaxe pensada para o éxito. De cando en vez, chegan a min mensaxes tristes de homes que intentan nomear un baleiro inexplicable, unha falta de sentido. “Por que son desgraciado neste corpo?”, imaxino que se preguntan.
Un estudo da Fundación Mapfre sinalaba recentemente que o 50% dos menores cre que ter un bo físico é importante para ser aceptado socialmente. As redes sociais ensínannos —a min, a meu pai e tamén a millóns de adolescentes— que o ideal para alcanzar esa figura, ese anhelado endurecemento do espírito que é tamén anatómico, é emprender o camiño da soidade. De cinco da mañá, a nove da noite. Sós no ximnasio. Sós no traballo. Sós, ou competindo directa e indirectamente con outros. Sós, ou con xente idéntica a si mesmos. Nada que faga pensar que outros corpos, outras vidas e outros ritmos son válidos e satisfactorios.
Por veces, todo nestes influencers me resulta novidoso. Cedo ao engano. Pero a maior parte do tempo recoñezo neles —antes ou despois— o triunfo da mesma masculinidade solitaria de sempre. O home metrosexual dos 2000 e o tecno bro desta terrible década dos anos vinte non viñeron nada máis que a suavizar visualmente con cremas e fast fashion a mesma violencia estrutural de sempre, o mesmo individualismo capitalista, as mesmas cotas altísimas e extenuantes esixencias.
Nada disto é unha queixa contra o exercicio físico. Non é a carta resentida dun neno gay que sentía que calquera deporte en equipo era para el un lugar hostil. Aínda que o fose e o siga sendo. Trátase máis ben da constatación de que os menores que nos rodean acceden hoxe antes a estes estándares de corpos adultos. Á trampa da imaxe. Uns senten a corrente fría de aire que hai entre eles e o molde no que deben encaixar. Outros, afogan cinguidos contra as paredes dun perfil imposible. Os xogos infantís e os deportes de equipo ceden terreo ante o progreso en soidade. Hai nenos devorados na procura dun corpo duro, estético, visible.
Pese aos infinitos e informados discursos sobre a infantilización da sociedade contemporánea, acaso non estamos asistindo pola vía da estética ao adianto veloz do fin da infancia? Escóitoos comparar pesos e repeticións dentro das aulas. Catorce, quince, dezaseis anos. Acoden ao ximnasio despois do instituto. Supéranse a si mesmos e nunca é suficiente. Desaparece o seu triste bíceps infantil. Non hai lugar para a vulnerabilidade. O músculo sinala un único camiño. O corpo é o campo de batalla xusto antes de que se acenda a pantalla do móbil. Despois, esquezo —e esquecen— durante uns minutos todo canto escribín. Cólgannos dos brazos dous saquiños de tristeza.