Avalancha de racismo

Vou facer unha confesión que nada ten que ver co tema deste artigo, pero permítanme que prenda un pouco na silveira antes de ir ao caso, porque hai columnas que dá un pouco de preguiza escribir por trataren temas que non deberían estar na axenda no século XXI. Son moi afeccionada ás películas de catástrofes. Preferibelmente as dos anos 70, A aventura do Poseidón (1972) e A torre do inferno (1974) son dúas que nunca cansarei de ver, pero tamén me conformo con calquera produción mediocre das que botan nas canles xeralistas as tardes de domingo. Son moi afeccionada ás películas de catástrofes, por iso cando escoito a palabra “avalancha” o primeiro que me vén á cabeza é aquel avión medio enterrado na neve dos Andes de Viven! ou se cadra unha desas películas que teñen o cambio climático como desencadeante. Nos días máis imaxinativos podo tratar de argallar como faría eu se me vise inmersa nunha avalancha, se tentaría “nadar” a favor da neve, como algúns recomendan, ou quedaría petrificada, coa boca aberta, agardando polo inevitábel final.

No que nunca penso cando escoito a palabra “avalancha” é en 26 nenos e nenas. Esa é a cifra de menores que Galicia (unha comunidade con 2.695.645 habitantes no censo de 2020) se comprometeu a acoller esta semana, nenos fuxidos de situacións terríbeis noutros países e canalizados a través de Canarias. E porén, o presidente da Xunta non dubidou en botar man da retórica ultra nunha comparecencia pública e coar dúas veces nun minuto a palabra “avalancha” asociada a estes nenos e nenas. Usou tamén a palabra “mena”, o que me deu máis calafríos que pensar nunha bóla de neve enterrándome viva. A palabra é en realidade un acrónimo burocrático (Menores Non Acompañados), e como case toda a linguaxe burocrática tiña un aquel deshumanizador que deseguida instrumentalizou o fascismo. Comezaron a usar “mena” como se fose o alcume dalgunha temíbel banda de delincuentes, para transmitir a idea de algo perigoso, e sobre todo para diluír nunhas siglas o feito de estarmos a falar de nenos e nenas sen amparo das súas familias.

Na súa comparecencia Alfonso Rueda non esqueceu tampouco referirse á acollida de nenos e nenas como un “problema”, completando a tríada de palabras que evocan imaxes terríbeis. É curioso que, de todas as veces que durante a pasada campaña electoral se referiu ás competencias galegas, nunca usara a palabra “problema” para caracterizalas. Falar de problemas cando falamos de nenos e nenas migrantes é teimar en ignorar a realidade galega e todos os indicadores da Consellería de Política Social, que é algo que un presidente non debería facer.

Incribelmente, todas estas palabras ben calculadas foron precedidas na comparecencia de Rueda do siloxismo “Galicia sempre foi unha terra solidaria”. O imaxinario do pobo emigrante é unha especie de amuleto ao que nos encomendamos cando tentamos non parecer demasiado racistas. A solidariedade, para Rueda, ha de ser como un quid pro quo entre pobos, no que só acollemos se nos acolleron antes, por unha cuestión de compensación e non de dereitos humanos.

A linguaxe que empregou o presidente non foi unha escolla casual, por moito que a súa falta de capacidade retórica faga pensar que así é. A linguaxe nunca é neutra porque ten significado connotativo tamén, empregamos unhas palabras ou outras con distintas intencións comunicativas, e as palabras escollidas por Alfonso Rueda na súa comparecencia sobre os nenos e nenas que temos o deber de acoller beben da retórica de Vox, de Meloni, de Le Pen e de Orban. Nas últimas eleccións houbo máis dun analista que quixo atribuír a nula representación de Vox en Galicia a un feito diferencial, unha especie de moderación paradigmática que nos leva a votar “con sentidiño”. Eu diría que Vox non trunfa en Galicia non porque sexamos máis moderados que no resto da península, senón porque o seu discurso xa está en boca do PPdeG.

As palabras incendiarias dunha autoridade, transmitindo que temos un problema cunha avalancha de delincuentes, son as que lexitiman o discurso de odio nos medios e na rúa. E, como por desgraza xa sabemos, o odio nunca se queda só en palabras. A próxima vez que Rueda fale, con toda a impostura casual da que é capaz, de avalanchas, fariamos ben en pedirlle que aclare a que se refire exactamente. Os discursos de odio desmóntanse quitándolles a careta, respondéndoos sempre. A outra opción é quedarmos petrificados, coa boca aberta, agardando polo inevitábel final.