Nélida Piñón: a escrita vence a morte

Nélida Piñón, que acaba de nos deixar furtivamente, describiu moitas veces a súa chegada a Galicia, a Cotobade, a visión das vacas, dos carros, das fontes, como unha revelación: “Souben nese instante que amaría Galicia para sempre”. E así foi, con intensidade. Da escrita de Nélida, impregnada de lirismo, rescato aquí a súa forma de contarnos doutro modo historias, personaxes que dabamos por coñecidos. En 2002 falounos na Universidade de Santiago de Compostela do sorriso de Sara, a muller de Abraham, de como enxergaba o que os demais non vían. Fascinoume Vozes do deserto, narrando a historia de Scherezade e as Mil e unha noites como a resistencia da imaxinación contra a morte, contra o Califa “a brandir o membro como instrumento de conquista”. Cóntase ás veces desde a perspectiva de Dinazarda, a irmá de Scherezade cómplice na estratexia de demorar a morte coa forza das historias, que imaxina en detalle os encontros sexuais, ardendo de desexo. A vitoria de Scherezade, segundo Nélida, é lograr que o Califa lle cedese a máquina de fabricar soños, admitindo que unha historia pode salvar do cadafalso, que os contos de Scherezade son unha construción máis poderosa e duradeira que os palacios erixidos con pedra.

Nélida, a contadora, era unha muller que gozaba dos praceres da vida, a comida, a bebida, a música, as paisaxes. Durante moitos veráns asistiu ao Festival de Bayreuth –compartiamos a adoración por Wagner, aínda que nunca fun a Bayreuth– até ser expulsada, segundo dicía, pola incomodidade duns asentos deseñados seica polo propio músico ou por algún dos seus intratables descendentes. 

Cando visitou Galicia entre os últimos días de setembro e a primeira semana de outubro deste ano, non podiamos saber que era a súa despedida. Agasallounos coas súas luminosas palabras e confesoume o desexo de coñecer Fisterra, un lugar tan mítico para ela como o Sagres da súa última novela Um dia chegarei a Sagres. O primeiro domingo de outubro, un día radiante que nos concedeu algunha deusa, percorremos con Karla Silva, a compañeira dos seus últimos anos, Muros, o hórreo de Carnota, a fervenza do Xallas e o faro de Fisterra. Comemos en Casa Lestón, un restaurante familiar de Sardiñeiro, onde, malia anticipar que comería marisco, pediu empanada e polbo. Non podía resistirse aos pratos enxebres. Despois eu teimei en acabar o día en Touriñán, o verdadeiro Fisterra, onde puidemos contemplar soas a furia do mar, termando das varandas para non ser arrebatadas polo vento. Cada unha ten os seus mitos e eu amo compartir Touriñán con quen sabe aprecialo. 

Nélida marchou, porén deixounos en herdanza a fabulosa construción levantada coas súas palabras. Como na súa Scherezade, a escrita vence a morte.