Soster un libro

Soster un libro, creo, é moito máis difícil ca soster un premio. Falo de soster a escrita dun libro, de acompañala.

Cólgolle a Cortizo, o meu editor en elDiario.es, e pregúntome se realmente debería estar escribindo este artigo. Debería estar escribindo este artigo? Debería escribir neste momento? Escribo. Estou sentado -a cama desfeita, o apartamento unha selva- e case agradezo poder parar, escribir. Pensar que este momento roubado á euforia entra dentro da miña rutina: enfiar os venres, ao límite na data entrega, o meu artigo dos domingos.

Sei que non debo incluír nomes propios, que sería absurdo querer falar aquí detalladamente sobre o día de hoxe: a primeira chamada, a segunda, os 45 minutos de ouro que pasaron entre que o ministro Miquel Iceta me comunicou que gañara o Premio Nacional e que a nova chegase á prensa e comezase a voráxine (“Merca vitaminas!”, díxome unha amiga). Pero son eses 45 minutos os que xorden agora, nesta calma que acabo de inventar, que acabo de impoñer á miña medida. Eses 45 minutos coma unha esfera prezada que contén o meu mundo todo.

En 45 minutos souben o duro que é soster un libro, unha vida. Este artigo semanal ía falar -antes do Premio, antes do día de hoxe- sobre o acompañamento, sobre a xente que dedica o seu tempo a acompañar e coidar doutros e fai desa labor o seu oficio, o seu traballo case sempre mal remunerado. Quería escribir sobre a persoa que me abraza e me di que os abrazos -os bicos- non se piden. Quería escribir sobre aquela vez que alguén puxo nun informe médico que eu acudirá só á consulta, quería escribir sobre a persoa que agardaba abaixo. Quería escribir sobre as chamadas a deshora. Quería escribir sobre o meu último xefe antes de entrar no ensino público e como aprendín del que o traballo podía ser unha cousa que tivese en conta que somos humanos. Quería escribir que o meu libro forma parte da vida e, esa vida, esa vida pequena, tan fráxil, é difícil de soster. Quería dicir que cada día hai tres, catro persoas, que a sosteñen. E ás veces parece imposible, parécemo a min e a eles non. Quería contarvos que todos formamos parte dese equilibrio.

Ao longo da tarde chámanme varios xornalistas. Eles van preguntando e eu, admítoo, non estou preparado para contestar, descoñezo moitas das respostas ou se son correctas. Conto cousas como que o feito de que eu escriba en galego non é nada excepcional, nin debería parecerllo a ninguén, nin tampouco que o Estado premie libros en linguas oficiais distintas do español (máis ca nunca nos últimos anos), que o excepcional foron as décadas nas que só se premiaban obras en castelán, coma se non houbese millóns de falantes, centos de escritoras noutros idiomas, entre estas mesmas fronteiras. Conto tamén que este premio é e non é a recompensa. Que un premio -igual ca moito antes aprobar unha oposición ou ser quen de independizarme, e penso en Annie Ernaux mentres o digo- non me salva de nada, se é que hai algo do que salvarme. Que non cambia a clase á que pertenzo, nin á que pertencen os meus pais, que non vinga a ningunha raza. Conto que a incerteza non é algo xeracional, circunstancial, que é unha eiva histórica contemporánea. Que a incerteza é pobreza. Digo que Marcel Proust non podería escribir o que escribiu se non fose Marcel Proust. Se non houbese servizo na casa de Proust. Conto todo isto e penso no difícil que é soster un libro. No afortunado que fun -que son- de poder sostelo, de atopar a xente adecuada no camiño: os meus 45 minutos dourados.

Penso no premio e só penso en seguir escribindo. En todxs elxs.