O vello amigo gay

Os meus amigos organizan unha cea. Somos un grupo pequeno, exclusivamente masculino e coñecémonos dende o instituto. Por primeira vez, á cea estarán convidadas tamén, de maneira oficial, intencionadamente, as parellas de cadaquén. Todos teñen moza neste momento. Eu non sei se podería dicir ou non que estou saíndo con alguén. Que duro arrastrarse con dignidade pola segunda metade da vintena intentando ser un adulto. Ter parella é ser adulto? Todos os meus amigos son hetero menos eu. Á cea non podo asistir porque estarei nunha viaxe de traballo esa semana. É dicir, nada disto que vou contar é un complot, son só casualidades.

Poucos días antes da cea, paseando unha tarde pola Alameda, o anfitrión e a súa moza -unha rapaza alegre e hiperentusiasta á que só vin dúas veces- distínguenme ao lonxe e botan a correr ata alcanzarme. Eu teño un mal día. Creo que é por unha cuestión de cartos. Que feo falar no mesmo artigo sobre amor e sobre cartos. Sobre identidade e sobre cartos. Ata cando nos vai paracer feo falar de cartos?

Despois de saudarnos, apuro a desculparme de antemán por non poder asistir á cea e engado: “De todos os xeitos era unha cea de parellas, non si?”. Mentres pregunto, creo que sorrío coma se non pasase nada, tal e como sorrío cando me fago dano a min mesmo querendo ou sen querer. Moi parecido a como sorrío cando algo me dá medo. Estivo mal dicir aquilo? Si. Era un reproche? Seguro. Precisaba dicilo? Tamén. O meu amigo contesta sen mala intención, coa inocencia que sostén os alicerces de calquera amizade que sobreviva ao final da adolescencia. Di: “Pero a ti non che custaría nada conseguir unha cita en Grindr!”. Primeira navallada. “Tamén podería ir só”, continúo sorrindo. “Por suposto, poderías vir só e divertirnos”. Segunda navallada. E é así como por primeira vez en anos sinto que ocupo no meu grupo de amigos ese lugar do que sempre fuxín: son “o amigo gay”.

Sobre a figura do amigo gay teño rido, frivolizado e mesmo me teño aproveitado en máis dunha ocasión do comodín para beneficio propio. Pero se o digo eu, non pasa nada. Se o digo eu, non me afecta. Habería incluso quen engadiría que me empodera. Pero eu nunca quixen ser ese, sempre camiñei polas beiras da trampa, consciente de que hai etiquetas que aínda nos invisibilizan.

O amigo gay habita un gueto deseñado á medida: se ten parella, é un máis no grupo; se está só, fainos rir. Pero a cuestión vai moito máis alá. Pensemos, por exemplo, na política. Se alguén é visiblemente gay, se se posiciona cos símbolos e o colectivo, entón o máis probable é que só opine sobre eses símbolos e ese colectivo. En cambio, se se quere dedicar a opinar sobre calquera outra cousa e ter certa visibilidade, dirixirse a unha comunidade maior, entón debe manter un perfil discreto, baixo. Sei que parece que falo dos anos 90, pero falo de Twitter. Ou do Congreso.

Ao amigo gay -o rapaz cis homosexual- modélao unha mirada que non lle pertence, clasifícao, acurrálao. Cando hai un par de meses escribía neste mesmo medio un artigo titulado “O éxodo gay”, foron moitas as mensaxes nas que homes un pouco maiores ca min me falaban dun éxodo diferente: o sentimental. Non se trata tanto de buscar un lugar seguro como de atopar alguén con quen fuxir da caricatura, con quen construír un camiño distinto. A propósito disto, Camila Sosa Villada escribe de maneira maxistral en Las malas sobre a soidade travesti: “Yo también he cruzado errática la ciudad, sin saber qué hacer, adónde esconderme. Porque el amor no llega. La juventud se me escurre entre los dedos y el amor no llega”.

O amigo gay non marcha e fai anos. Ás veces a súa tristeza impregna as cousas: o mantel da cea, o pan, os ollos dos demais convidados. E daquela faise insoportable esa culpa, saber que o deixamos medrar así. Faise incriblemente doloroso pensar que algunha vez nós, maricas, deixamos que nos mirasen así, que nos reducisen a iso. Que nos conformamos con facer rir e manteñamos vivo ese estereotipo, a nosa función nos círculos sociais, un disfrace.

O outro día, camiñando da Alameda á miña casa, sentín que algo estaba roto. Pero non eran eles, non eran os meus amigos, senón que me golpeara a idea de que o mundo tiña preparado para min un plan que non me corresponde. Outra vez. Dende entón, teño pendente mercar flores, organizar unha cea e explicarlle ao mundo, a ese mesmo mundo, que pasearemos sós ou acompañados, que seremos graciosos ou extremadamente serios, que escribiremos sobre o odio homófobo ou sobre as crises migratorias. E entón os meus amigos sentarán á mesa e diranme que nunca me debín sentir como aquel día, que nas décadas que virán farémonos vellos como nos dea a gana.