Quen dispara ao corazón de meu pai?

O corazón sempre me pareceu un órgano delicado. Comparalo cun motor, toda esa literatura hidráulica, non me resulta vulgar, senón inadecuado. Un corazón é, en realidade, coma unha flor seca. Ten algo vexetal e carnoso. Unha flor que nunca chega a converterse en froita, que cando está a piques de madurar o suficiente, medrando e ensanchando as súas paredes, se baleira de novo. Estes días, o mundo xoga á sístole e diástole coas políticas progresistas e os dereitos conquistados e, mentres tanto, eu penso no corazón canso de meu pai.

Conversando na libraría NUMAX con Bibiana Collado a propósito dalgunhas das ideas do seu libro Yeguas exhaustas, ambos coincidíamos en que nos era imposible expresar no texto o xeito en que a precariedade leva ata o límite os corpos dos nosos pais. Como eles encarnan un cansazo extremo, febril. O único no que penso cando penso na forza de traballo: un animal que tira, que continúa. Non é algo xeracional —median dúas ou tres décadas entre os pais de Bibiana e mais o meus—, estou seguro de que a conciencia do propio corpo e ese dentes apertados existen tamén agora mesmo entre os nacidos nos 90 e os 2000. Papá traballa, de media, unhas 11 ou 12 horas diarias. De luns a venres. Non conto os desprazamentos. Houbo épocas en que foron máis, outras menos. Cara a finais de xuño o moreno no seu brazo esquerdo é a marca inequívoca diso que o poeta clásico deu en chamar os traballos e os días.

A verdade é que eu non me parezo case nada a meu pai. Compartimos, como moito, un sentido do humor e unha curiosidade insaciable polo mundo que empregamos só para competir entre nós ou diante de miña nai e miña irmá. Nunca como punto de encontro. Nalgúns momentos da miña vida, souben que el me quería porque mamá se esforzou en convencerme diso. Supoño que faría o mesmo con el.

Meu pai non planeou ter un fillo maricón, nin unha muller pensionista aos corenta, nin unha filla indecisa. Tampouco desexou un escritor na familia, nin creo que lle guste este artigo. Preocúpalle que non aforre —sen ser el un gran xestor—, que viaxe demasiado, que este non sexa un traballo o suficientemente serio —mesmo agora que son funcionario— e que pouco a pouco me conduza á ruína este estilo de vida, este desclasamento que el mesmo, sen sabelo, propiciaba cada vez que se sentía orgulloso dos meus logros. El, que desexou que eu fose o seu oposto e que, aínda así, non me afastase nunca demasiado.

O corazón estírase, énchese, encolle de novo e sempre hai algo que se vai gastando: a pel curtida do lado esquerdo do corpo ou os dedos entre os que se sosteñen 35 anos de cigarros. E, de súpeto, un día, hai algo que se rompe.

Poida que fose a miña homosexualidade, as primeiras vacacións no estranxeiro, o gusto polos restaurantes, todos os libros sen argumento —os que leo e os que escribo— e esa suspicacia mutua cando falamos de certos temas: a política, a lingua, o coidado do corazón… Sei que a historia se repite, que somos moitos os que sentimos como se tronzaba cun triscar vexetal aquilo que sentiamos que nos unía ao noso pai ou á nosa nai. Que vimos nos seus ollos cunha mestura de orgullo e resentimento como nos miraban como se fósemos diferentes. E é certo, pero non é certo.

Non hai viaxes suficientes, restaurantes, libros ou coñecementos socialmente prestixiados que me separen da intelixencia e o sentimento daqueles que son invisibles e menosprezados: falo dun animal de traballo, do corpo do meu pai dende os 16 anos, do seu corazón coma unha flor preservada.

Cando isto se publique eu seguramente xa terei falado con meus pais sobre o seu voto nas xerais e sobre o meu propio. Sobre por que o mundo se esforza en separarnos cando o certo é que a ultradereita nos borrará ao mesmo tempo: ao fillo maricón, á nai pensionista, ao pai obreiro, á irmá indecisa. Advertireilles aos tres que hai discursos de odio que apuntan directamente aos nosos corazóns e haberá quen non dubide en disparar. E quizais non faga falla dicir moito máis. Ao mellor, quen sabe, estaremos todos de acordo. E, se non, discutiremos. Discutir é a proba inconfundible de que estamos vivos e permanecemos xuntos, de que coexistimos. Porque aínda non fomos borrados —nin no campo, nin na cultura, nin no seseo e a gheada desta lingua que esmagarán unha vez máis sen miramentos— e hai centos de homes coma meu pai que se interporían entre o meu corazón e unha bala. Mesmo se non me entenden. Mesmo se todos lle indican o contrario. Nesa flor confío. Pero, durante canto tempo?