Medrosos e culpables: unha carta de Nadal

Cada vez que escribo un artigo, fágoo dende o pasado, sabendo que se publicará un ou dous días máis tarde. Ao contrario que os viaxeiros que din vir do futuro, dispostos a evitar catástrofes ou revelar grandes verdades, a miña mercadoría é a fe. Dende o lugar onde eu escribo -o pasado inmediato- case todo é aínda posible. Podería ser que hoxe, 26 de decembro de 2021, por exemplo, un meteorito arrase a Terra, que alguén descubra que Elvis Presley segue vivo, que resucite Lady Di. Con todo, a fe tampouco me cega, e calquera desas opcións me parece máis probable ca que remate a pandemia, se invista en sanidade ou se declare unha república. Seguramente porque as tres primeiras dependen en grande medida do azar e parecen milagrosas, mentres que as segundas están nas mans da xente. Desculpen se vir do pasado inmediato me converte nun escéptico, son mal vendedor de fe.

Outra vantaxe de vir do pasado ten que ver coa sinceridade comigo mesmo: podo escribir cousas que me sirvan a xeito de recordatorio. Sempre crin que se trata máis de asumir os erros que cometemos ca de non volver repetilos. Eu este ano cometinos infinitos e, se cadra, sabendo que esta é unha carta aberta, debera comezar pedindo perdón. Perdón polas mensaxes sen contestar, ou polas mensaxes que non enviei cando debería. Perdón polo egoísmo e por esa conversa en bucle que se repetía ata o infinito sen levarnos a ningures. E perdón tamén, tantas veces, polos comentarios innecesarios. Vindo do pasado, sei xa que os meus amigos me aturan así, pero non me confío.

Hai dúas cousas que me preocupan especialmente do que está por vir: o medo e mais a culpa.

Hai un ano, tiñamos medo da COVID-19, de regresar ao confinamento, tiñamos medo de abrazar. Un ano despois, formamos colas de catro horas para facer unha PCR antes de viaxar á casa para as festas, ou pagamos case 100 euros por ela, tememos o confinamento individual e, diría, xa non tememos tanto á morte. Non porque o risco de morte asociado ao virus se reducise -que se reduciu- ou desaparecese, senón porque despois dun ano, un acostúmase a convivir con todo. E a ese medo, ademais, diría que se suma agora un aínda maior: o medo a non ser suficiente, a que todo non volva ser coma antes, o medo á soidade dentro da nosas propias cabezas.

É fácil sentirse só nunha sociedade que busca series con capítulos de media hora para xantar acompañado. O problema é que a pantalla nunca responde. Se dicimos “boto de menos ir de viaxe”, “estraño aos meus amigos” ou “tal persoa xa non é a mesma despois do que pasou”, estamos sós mentres o dicimos. E a realidade é que estamos aínda máis sós dende a pandemia, máis illados. É estraño o complexo que resulta compartir unha pena tan común.

Seguramente, se non o dicimos en máis ocasións ou en voz máis alta, sexa pola culpa. Sentirse culpable é o outro grande tema que vos traio do pasado inmediato. Nos últimos tres días eu sentinme culpable por camiñar pola rúa sen máscara, por saír de cañas un martes e por confiarme. A peor de todas é esta última, sentir culpa pola confianza. Para descansar, un debe estar confiado, abandonar o estado de alerta e deixarse ir. Unha sorte de namoramento. A nova normalidade consistía ao inicio en ir recuperando esa confianza aos poucos. Agora parece claro que xa non. A clase política está disposta a buscar culpables para o aumento de casos onde sexa: durante meses fomos os máis novos e o ocio nocturno, as nosas ansias de saír e celebrar que o arruinaban todo; nas últimas semanas, non se salvan nin os sanitarios. Imaxinan que hai ano e medio Feijóo se atrevese a pedirlles aos sanitarios “máxima prudencia” e se amosase “especialmente doído”? Ás veces as cousas son máis claras vistas con retrospectiva.

Fronte ao medo e a culpa, está esta fe raquítica que me toca vender. Pedirvos que pensedes no que xa foi e pode permanecer aí: todos os viños con Silvia, o sol lambendo os muros do edificio dende a terraza do Riquela; a tarde con Adrián no monte Pedroso; un longo abrazo a Alba; as risas con miña irmá; Julián pedíndome aparecer nun artigo (por fin!); un paseo por Princesa con Olalla; calquera caña con Carlos; os xogos de mesa con Pepe; unha viaxe en coche con Andrés; a escuridade do cine con Marta; a hospitalidade de Iván; a intelixencia de Álex; nadar nunha piscina de noite mentres escoito como rin Luz, Olalla, Bárbara e Rocío; os audios longos de Míriam; ver mar aberto con Álvaro... E hai pouco, tan pouco que aínda podo sorrir, unha película de terror e o peso dunha cabeza confiada quedando durmida sobre o meu ombro. Sei que non parece moito, cada un terá a súa listaxe. Este é para vostedes o meu agasallo de Nadal dende o pasado: a certeza de que a historia se repite, como as ondas, e non sempre é para mal. Desculpen se chego tarde.